Θάνατος της Επιστήμης ή Επιστήμη του Θανάτου;





Μια συνταρακτική έρευνα δημοσιεύτηκε πρόσφατα στην έγκυρη επιστημονική επιθεώρηση BMJ (πρώην The British Medical Journal). Σύμφωνα λοιπόν με τούτη την έρευνα, που διεξήχθη από ερευνητές της ιατρικής σχολής Johns Hopkins των ΗΠΑ, οι θάνατοι που οφείλονται σε ιατρικά λάθη (λανθασμένη συνταγογράφηση, λανθασμένη διάγνωση, χειρουργικές αστοχίες κλπ) υπολογίζονται σ' έναν αριθμό άνω των 250.000 (!!) ετησίως μόνο στις ΗΠΑ, γεγονός που τα ανεβάζει στην "περίοπτη" τρίτη θέση των αιτίων θανάτου, μετά από τις καρδιοπάθειες και τους καρκίνους, που σκοτώνουν ετησίως από 600.000 ανθρώπους περίπου έκαστο.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, το ιατρικό λάθος τείνει να υποτιμάται από τις στατιστικές, αφού στα πιστοποιητικά θανάτου ή στους λογαριασμούς των ασφαλιστικών εταιρειών συνήθως αναγράφεται η "σοβούσα αιτία θανάτου" (underlying cause of death), δηλαδή η αιτία που οδήγησε εξαρχής τον ασθενή στα... νύχια της ιατρικής βιομηχανίας. Έτσι, ακόμα κι όταν ο γιατρός έχει το θάρρος και την υπευθυνότητα να καταγράψει στο πιστοποιητικό θανάτου πιθανά ιατρικά λάθη, αυτά δεν συνυπολογίζονται από τις στατιστικές του CDC (αμερικανικός οργανισμός Ελέγχου και Πρόληψης των Νόσων).

Έτσι, αναφέρεται ενδεικτικά η περίπτωση γυναίκας η οποία πέθανε μετά από ένα μάλλον αχρείαστο επεμβατικού τύπου διαγνωστικό τεστ, όταν η βελόνα της βιοψίας τρύπησε το συκώτι της. Επειδή όμως οι γιατροί επιχείρησαν ανεπιτυχώς καρδιακή ανάνηψη, ως αιτία θανάτου καταγράφηκε η "καρδιοπάθεια". Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι σύμφωνα με τη μελέτη, οι θάνατοι στους οποίους αναφέρεται θεωρούνται απολύτως προβλέψιμοι και αποφευκτοί.

Είναι πολύ χαρακτηριστικό ότι η παρούσα έρευνα στηρίζεται πάνω σε μια προηγούμενη μελέτη που δημοσιεύτηκε πριν από λίγο καιρό στην επιθεώρηση Journal of Patient Safety, η οποία λογαριάζει τον αριθμό των ιατρογενών θανάτων σε τουλάχιστον 210.000. Αν όμως κάποιος κάνει τον κόπο να διαβάσει έστω την περίληψη αυτής της μελέτης, θα διαπιστώσει ότι οι ερευνητές ανεβάζουν τον πραγματικό αριθμό σε άνω των 400.000, ενώ αναφέρει ότι δεκαπλάσιες έως εικοσαπλάσιες είναι οι περιπτώσεις πρόκλησης σοβαρής αλλά όχι θανατηφόρας βλάβης στους ασθενείς!



Αν σκεφτεί κάποιος ότι σε αυτές τις μελέτες δεν προσμετρώνται περιπτώσεις θανάτου ή βλάβης από τις παρενέργειες των φαρμάκων (πχ χημειοθεραπείες καρκινοπαθών), εύλογα προκύπτει το ανατριχιαστικό συμπέρασμα ότι οι ιατρογενείς θάνατοι σύντομα μπορεί να καταστούν (αν δεν έχει αυτό ήδη συμβεί) πρώτη αιτία θανάτου στις ανεπτυγμένες χώρες, μια σκέψη άκρως εφιαλτική από κάθε άποψη.

Από την άλλη πλευρά, δεν μπορεί κανείς να παραβλέψει την κοσμική ειρωνεία του πράγματος, όπου η επιστήμη που υποτίθεται ότι έχει ταχθεί στην απαλλαγή της ανθρωπότητας από την ασθένεια, φτάνει να σκοτώνει περισσότερους ασθενείς από τις παθήσεις που θεωρητικά καταπολεμά. Τούτη η συμπαντική φάρσα καταδεικνύει με τη μεγαλύτερη δυνατή έμφαση το γενικό αδιέξοδο στο οποίο έχει περιέλθει η ανθρωπότητα στα χρόνια της κυριαρχίας του Νεοφιλελευθερισμού και της αναγόρευσης της οικονομίας στο μοναδικό ιερό και όσιο των δυτικών "αναπτυγμένων" κοινωνιών. Ένα σύστημα που από πολλές πλευρές διαπιστώνουμε ότι όχι μόνο δεν είναι ικανό να επιλύσει τα χρόνια προβλήματα της ανθρωπότητας, αλλά δημιουργεί συνεχώς νέα, ακόμα πιο δυσεπίλυτα.

Έτσι, μπορεί κανείς να παρατηρήσει ότι χοντρικά η πρώτη αιτία θανάτου (καρδιαγγειακά) οφείλεται εν πολλοίς στη βιομηχανία της δια(σ)τροφής, η δεύτερη (καρκίνος) στη χημική, πυρηνική και εν γένει ρυπογόνο βιομηχανία, ενώ η τρίτη (ιατρογενείς θάνατοι) οφείλονται στην ιατρική βιομηχανία. Όταν η επιστήμη ζεύεται στο άρμα της οικονομικής εκμετάλλευσης, όταν υποδουλώνεται από τις επιταγές της αέναης οικονομικής μεγέθυνσης, το αποτέλεσμα είναι αυτή η απίστευτη σφαγή, τούτος ο εσωτερικός "άγνωστος πόλεμος", που κάνει τον θείο Αδόλφο να χαμογελά σαρδόνια μέσα απ' τον τάφο του.

Όσα έχει γράψει κατά καιρούς ο εξαιρετικός αναλυτής θεμάτων δημόσιας υγείας και φίλος μου, Πέτρος Αργυρίου, για Θανάσιμες Θεραπείες, για ιατρογενείς επιδημίες και για Παρά Φύσιν βιομηχανική δια(σ)τροφή, έχουν δικαιωθεί απολύτως, όμως κανείς δεν έχει δώσει την πρέπουσα σημασία στη δουλειά ενός μοναχικού ιππότη της επιστημονικής αλήθειας.

Τούτες οι αποκαλύψεις, μαζί με την πλήρη αποτυχία του συστήματος σε οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό επίπεδο, θα πρέπει να μας προβληματίσουν όλους για τον δρόμο που τραβά η ανθρωπότητα, κάτω απ' το μαστίγιο του Νεοφιλελευθερισμού. Πόλεμοι, πείνα, αναταραχή, ύφεση και δολοφονική επιστήμη, καταδεικνύουν τον πεφωτισμένο δόκτωρ Τζέκυλ ως παρανοϊκό μίστερ Χάιντ.

Θέλουμε επιστήμη, οικονομία και κοινωνικά συστήματα στην υπηρεσία της ανθρωπότητας κι όχι δήμιους και σφαγείς της. Απαιτούμε την κατάρριψη του μακράν χειρότερου και πλέον απάνθρωπου πολιτικο-οικονομικού συστήματος που ανέδειξε ποτέ η ανθρωπότητα στη μακραίωνη ιστορική της πορεία. Ζητούμε έναν ανθρώπινο πολιτισμό πραγματικά πολιτισμένο και ανθρώπινο. Αιτούμαστε το πέρασμα της ανθρωπότητας στην ενηλικίωσή της, την απαγγίστρωσή της από το "αρπακτικό στάδιο", όπως το έχει θέσει ο Α. Αϊνστάιν.

Σχόλια

  1. Το αιτούμαστε , βεβαίως-βεβαίως, φίλε Όττο Μέγα Χάος... αλλά μήπως δεν φτάνεις;Μήπως θα έπρεπε -τίνι τρόπο δεν ξέρω-να το διεκδικήσουμε , έτσι για αλλαγή;Εκτιμώ ότι τα τελευταία 50 χρόνια η δυτική ταυτότητα του "πολιτισμού"έχει στρογγυλέψει όλες τις αιχμές κατά του συστήματος και τα πλυντήρια, οι ηλεκτρικές σκούπες κι η τηλεόραση κατατρόπωσαν τις εξεγερτικές διαθέσεις πολύ πιο αποτελεσματικά απ'ότι τα τανκς. Αυτή η ίδια αντίληψη για τον πολιτισμό ψηφίζει υπέρ της ιατρικής ως κερδοφόρο επάγγελμα κι όχι ως υπηρέτη της ανθρώπινης ζωής φυσικά.Και κάποιοι ολίγοι μένουν να περιμένουν την αλλαγή προς την ενηλικίωση"της ανθρωπότητας, αλλά μήπως πρέπει να την επιδιώκουν αντί να καταμαρτυρούν την αναγκαιότητά της. ( Τα λέω για να τ'ακούω κιόλας.)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Ορθώς γράφονται κι ορθώς επισημαίνονται... οι δρόμοι για να διορθωθούν τα λάθη...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Δεν μπορώ να συμφωνήσω με την έκβαση του συλλογισμού σου, για παράδειγμα λες ότι η ιατρική επειδή είναι τρίτη αίτια θανάτου, σκοτώνει παρά θεραπεύει. Ένα τέτοιο συμπέρασμα απαιτεί τουλάχιστον προσεχτική ανάλυση, το τι ισχύει πριν την ιατρική, πως η εξέλιξη της επηρέασε τα δεδομένα και στο σήμερα να προσπαθήσεις να απομονώσεις τα outcomes της ιατρικής.

    Ωστόσο έχω να προσθέσω κάτι, το όποιο θα το βρεις εξαιρετικά ενδιαφέρον. Θα το παρουσιάσω όσο πιο απλά το κατανοώ αλλά θα προσπαθήσω να παραθέσω πηγές για οποίον ενδιαφέρεται για την πλήρη έκταση.

    Λίγο-πολύ όλοι κάτι έχουμε ακούσει για το placebo, για blind studies και double blind studies. Μάλλον αυτό που φανταζόμαστε ως ένα στάδιο πειραματισμού είναι ότι βρίσκουν μερικούς εθελοντές και δοκιμάζουν την επίδραση ενός φαρμάκου ή μιας θεραπείας.

    Πλέον δεν είναι ο μοναδικός τρόπος ιατρικής έρευνας και μάλλον ούτε ιδιαίτερα αγαπητός είναι στους νέους του χώρου της ιατρικής. Αντίθετα και λόγω της ανάπτυξης της πληροφορικής και των big data, υπάρχουν πλέον μεγάλες βάσεις δεδομένων ασθενών με πλήρη στοιχεία και ιστορικό. Μάλιστα υπάρχουν και αρχιτεκτονικές να συνδυάζεις τα δεδομένα από τις διάφορες βάσεις και να δημιουργείς μια ακόμη μεγαλύτερα. Έτσι λοιπόν έχεις δεδομένα για εκατομμύρια πραγματικούς ασθενής, ποια φάρμακα πήραν, πόσες και πότε επισκέφτηκαν γιατρό ή νοσηλεύτηκαν κτλ.

    Ακούγεται μαγικό αλλά έχει ένα τουλάχιστον πρόβλημα. Οι βάσεις αυτές δεν έχουν δημιουργηθεί για ερευνητικούς σκοπούς. Είναι απλά το αρχείο των νοσοκομείων ή άλλων φορέων και μάλλον ο κύριος σκοπός είναι η τιμολόγηση των υπηρεσιών και η κάλυψη των αναγκών για ERP.

    Ενδεικτικά, τον Σεπτέμβριο του 2010 γίνεται μια «τέτοια» έρευνα που δημοσιεύεται στο BMJ (British Medical Journal). Χρησιμοποιεί την βάση δεδομένων General Practice Research. Μελετάει την επίδραση των φαρμάκων «oral bisphosphonates» (Σόρρυ προσωπικά με ενδιαφέρει το στατιστικό υπόβαθρο και όχι η πτυχή της ιατρική) και τις παρενέργειες γύρω από τον «esophageal cancer». Το αποτέλεσμα είναι θετικό. Υπάρχει συσχέτιση.

    Ένα μήνα πριν, γίνεται μια άλλη έρευνα για το JAMA (Journal of the American Medical Association) με τίτλο «Exposure to Oral Bisphosphonates and Risk of Esophageal Cancer». Παίρνει δεδομένα από την ίδια βάση δεδομένων και μελετά την ίδια χρονική περίοδο. Το αποτέλεσμα το ακριβώς αντίθετο.

    Φταίνε τα δεδομένα; Φταίει τυχόν calibration στο p-value ή ακόμη και η ίδια η θεωρία του p-value; Φταίει η μεθοδολογία περί Observational Health Studies; Αν μπορούσα να απαντήσω θα ήθελα και ένα phd στην στατιστική να το καμαρώνω :P

    Πηγές:
    Nick Black (1996). Why we need observational studies to evaluate the effectiveness of health care. BMJ. (doi: http://dx.doi.org/10.1136/bmj.312.7040.1215)

    Cardwell CR, Abnet CC, Cantwell MM, Murray LJ (2012). Exposure to oral bisphosphonates and risk of cancer. JAMA. (doi:10.1002/ijc.27389)

    Green Jane, Czanner Gabriela, Reeves Gillian,Watson Joanna, Wise Lesley, Beral Valerie (2010). Oral bisphosphonates and risk of cancer of oesophagus, stomach, and colorectum: case-control analysis within a UK primary care cohort. BMJ (doi: http://dx.doi.org/10.1136/bmj.c4444).

    Martijn J Schuemie, et al (2014). Interpreting observational studies: why empirical calibration is needed to correct p-values. NCBI (doi: http://dx.doi.org/10.1002%2Fsim.5925)

    Bonus: http://omop.org/

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοσίευση σχολίου